به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

دانستنی‌هایی جالب در مورد شب یلدا

تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۶۳۵۶۵

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا وسیما، رهسپار کردن پاییز، پس از گذراندن طولانی‌ترین شب سال، جشن یلدا را به نمادی از امید به روشنایی و گذشتن از سیاهی بدل می‌کند و نیاکان ما این آیین زیبا را برای ما به یادگار گذاشته اند تا بهانه ایی برای درکنار هم بودن و قدر یکدیگر را دانستن باشد.   طولانی‌ترین و کوتاه‌ترین شب یلدا در ایران همانطور که می‌دانید طول شب‌ها به موقعیت جغرافیایی منطقه بستگی دارد و جالب است که بدانید طولانی‌ترین شب یلدا مربوط به ماکو (در شمال غربی ایران) است که ۱۴/۵ ساعت است و کوتاه‌ترین شب یلدا برای چابهار (در جنوب شرقی ایران) است که ۱۳/۵ ساعت است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  شب یلدا از دیدی تاریخی شب یلدا و برپایی آیین جشن یلدا، از رسوم کهن ایرانیان بوده است و شواهد حاکی از آن است که جشن شب یلدا از زمان داریوش یکم (از سال ۵۰۲ قبل از میلاد) در تقویم رسمی ایرانیان باستان ثبت شده است.  جالب است بدانید جشن باستانی شب یلدا، از سال ۱۳۸۸ در فهرست میراث معنوی کشور قرار گرفته است. باشد که پاسداران این فرهنگ دیرین و حافظان این آیین باشکوه باشیم.     در شب یلدا چه اتفاق نجومی رخ می‌دهد؟ در شبی که یلدا می‌خوانیمش، خورشید در بیشترین فاصله با مدار سماوی قرار می‌گیرد و همین اتفاق باعث می‌شود طولانی‌ترین شب سال رخ دهد. البته این طولانی بودن تنها یک دقیقه با دیگر شب‌ها تفاوت دارد. در شب یلدا، خورشید در بیشترین فاصله با مدار سماوی قرار می‌گیرد.     بخش ویژه شب یلدا، حضرت حافظ از واجبات همیشگی سفره یلدا و جشن یلدا دیوان حافظ بوده است. از گذشته‌های دور، از اصلی‌ترین رسوم جشن یلدا حافظ خوانی و گرفتن فال حافظ بوده که دوست داران حافظ به واسطه آن احوال آینده خود را جویا می‌شدند.   خوشمزه‌های ویژه جشن شب یلدا شب یلدا، از جمله معدود شب‌هایی است که اعضای خانواده‌ها دور یکدیگر جمع می‌شوند برای خلق خاطراتی به یاد ماندنی که یکی از رسوم ویژه شب یلدا، غذا‌ها و سایر خوراکی‌های شب یلدا است که با هم مرور می‌کنیم.   غذا‌های مخصوص شب یلدا هر شهر و فرهنگی غذای ویژه‌ای را برای جشن شب یلدا در نظر می‌گیرند. سبزی پلو با ماهی، انارپلو، زرشک پلو، کلم پلوی شیرازی و ... همه و همه رنگ ویژه‌ای به این شب می‌دهند و لذت با هم بودن را چندین برابر می‌کنند.     آجیل شب یلدا آجیل شب یلدا یکی از خوشمزه‌ترین و البته پرطرفدار‌ترین عناصر این شب است. این آجیلِ مخصوص ترکیبی از انواع آجیل و خشکبار است.   میوه‌ها و سبزی‌های رنگارنگ     هندوانه: این میوه جز نماد‌های اصلی یلدا است و تداعی کننده گرمای تابستان در دل زمستان است.       انار: انار و دانه‌های درخشانش نیز از عناصر جدایی ناپذیر یلدا محسوب می‌شوند که باتوجه به خواص انار و ویتامین c موجود در آن باعث افزایش انرژی و شادابی آدمی نیز می‌شود. انار و دانه‌های درخشانش از عناصر جدایی ناپذیر یلدا است.       چغندر: یکی از رسوم گذشته تا به امروز پختن چغندر و استفاده آن به شکل لبو در تزئینات سفره یلدا است که نمادی از برکت و روزی است.   مراسم جشن شب یلدا از زبان علی اکبر دهخدا علی‌اکبر دهخدا مراسم شب یلدا را این‌گونه توصیف می‌کند: شب چله بلندترین شب سال است که ایرانیان آن را از دیرباز مبارک می‌دانستند. در این شب ایرانیان با گردآمدن دور آتش، رقص و پای کوبی یلدا را جشن می‌گرفتند. آنگاه سفره‌ای فراخ و گشاده می‌گسترانیدند که روی آن آتشدان، عطردان و خوراکی‌های گوناگون از جمله خوراکی‌های فصلی و خوردنی‌های غیر نوشیدنی مانند نان، شیرینی، حلوا و گوشت قربانی بود.     چرا شب یلدا، جشنی عزیز و یادگاری ارزشمند است؟ شب یلدا تنها بخاطر طولانی‌تر شدن فاصله زمانی غروب آفتاب ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب اول ماه دی برگزار نمی‌گردد؛ بلکه معانی و مفاهیم فراوانی دارد. در یلدا، این جشن باستانی، آغاز طولان‌تر شدن روز‌ها را جشن می‌گیریم که به ما یاد آور می‌شود که حتی طولانی‌ترین شب سال هم به صبح می‌انجامد و لحظات تاریک تا ابد باقی نمی‌مانند. جشن شب یلدا، در حقیقت نمادی از امید به فردا و آینده روشن است که در کنار هم می‌توانیم قدر لحظه‌ها را بیشتر بدانیم و با در کنار هم بودن برای لحظاتی هم شده از دغدغه‌های روزمره زندگی دور شویم و در کنار عزیزان مان لحظاتی سرشار از شادی را سپری کنیم.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: طولانی ترین شب جشن شب یلدا ترین شب سال جشن یلدا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۶۳۵۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (17 اردیبهشت)

به مژگان سیه کردی هزاران رخنه در دینم
بیا کز چشم بیمارت هزاران درد برچینم

الا ای همنشین دل که یارانت برفت از یاد
مرا روزی مباد آن دم که بی یاد تو بنشینم

جهان پیر است و بی‌بنیاد از این فرهادکش فریاد
که کرد افسون و نیرنگش ملول از جان شیرینم

ز تاب آتش دوری شدم غرق عرق چون گل
بیار ای باد شبگیری نسیمی زان عرق چینم

جهان فانی و باقی فدای شاهد و ساقی
که سلطانی عالم را طفیل عشق می‌بینم

اگر بر جای من غیری گزیند دوست حاکم اوست
حرامم باد اگر من جان به جای دوست بگزینم

صباح الخیر زد بلبل کجایی ساقیا برخیز
که غوغا می‌کند در سر خیال خواب دوشینم

شب رحلت هم از بستر روم در قصر حورالعین
اگر در وقت جان دادن تو باشی شمع بالینم

حدیث آرزومندی که در این نامه ثبت افتاد
همانا بی‌غلط باشد که حافظ داد تلقینم

تفسیر :

رفتاری سرشار از عشق و مهربانی دارید و محبت خود را از هیچکس دریغ نمی کنید. با افراد باتجربه و متخصص مشورت کنید تا دچار خسران نشوید و به سعادت و خوشبختی برسید.

مال و ثروت دنیوی اگرچه برای رفاه و آسایش است اما ابدی نیست، از وابستگی به مادیات برحذر باشید که محبت و عشق سرمایه های جاودان هستند.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (16 اردیبهشت)